Từ ngày 1/5/2013, Luật phòng chống tác hại của thuốc lá bắt đầu có hiệu lực, Việt Nam chính thức áp dụng quy định cấm hút thuốc lá đối với người dưới 18 tuổi và quy định những nơi cấm hút thuốc lá. Luật phòng chống tác hại của thuốc lá được ban hành có vai trò quan trọng trong bối cảnh các bệnh nguy hiểm do thuốc lá gây ra đang tăng lên ngày càng nhanh chóng.
Ở Hà Nội, trong ngày đầu tiên thực hiện Luật, tại các bệnh viện như Bạch Mai, Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Trung ương và các Trung tâm Y tế, các biển hiệu cấm hút thuốc lá và những hình ảnh cảnh báo tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe được treo nhiều hơn trong khuôn viên và hành lang các khu khám, điều trị bệnh. Các y, bác sỹ và người nhà bệnh nhân đều chấp hành nghiêm việc không hút thuốc lá trong bệnh viện.
Hạn chế tối đa việc tiếp xúc khói thuốc lá cho cộng đồng
Luật nghiêm cấm người chưa đủ 18 tuổi mua, bán và sử dụng thuốc lá. Người dưới 18 tuổi nếu mua, bán, sử dụng thuốc lá sẽ bị phạt từ 200.000-300.000 đồng, người bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi cũng sẽ bị phạt từ 500.000 đồng đến một triệu đồng. Công dân có quyền yêu cầu người khác không hút thuốc lá tại các địa điểm quy định cấm hút bao gồm: các cơ sở y tế, giáo dục, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, nơi vui chơi giải trí của trẻ em, phương tiện giao thông công cộng (ôtô, máy bay, tàu điện) và cơ sở/khu vực có nguy cơ cháy nổ cao. Bên cạnh đó, luật cũng quy định rõ các khu vực dành cho người hút thuốc, các khu vực này phải có hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá, phải có các dụng cụ chứa tàn thuốc lá, có biển báo được đặt tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát, được trang bị các phương tiện phòng cháy chữa cháy.
Ngoài ra, theo luật, nhà sản xuất thuốc lá phải in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm ít nhất 50% diện tích vỏ bao thuốc lá, đây là những hình ảnh về hậu quả nặng nề mà thuốc lá gây ra đối với sức khỏe con người. Luật cũng nghiêm cấm quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá đến người tiêu dùng dưới mọi hình thức. Các đại lý, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một hộp của một nhãn hiệu.
Hút thuốc lá ở nơi công cộng là thực trạng phổ biến ở Việt Nam
Hút thuốc là nơi công cộng hiện vẫn đang là một hiện tượng phổ biến ở Việt Nam, nhất là ở những nơi tập trung đông người như nhà ga, bến xe, rạp hát, rạp chiếu phim, nhà hàng, khách sạn. Việt Nam cũng nằm trong số 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới, trung bình cứ 2 nam giới trưởng thành thì có một người hút thuốc. Có tới 47 triệu người thường xuyên phải tiếp xúc thụ động với khói tại nhà. Gần 11% tổng số ca tử vong ở nam giới là do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Theo ước tính của Tổ chức y tế thế giới WHO, mỗi ngày tại Việt Nam có trên 100 ca tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá, gấp 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông. Nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá không được thực hiện hiệu quả, con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca vào năm 2030.
Trước thực trạng nói trên, bên cạnh việc đưa Luật phòng chống tác hại thuốc lá vào thực hiện, đầu năm 2013, Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt “Chiến lược quốc gia phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2020” để giảm nhu cầu sử dụng và kiểm soát để từng bước giảm mức cung cấp sản phẩm thuốc lá tiêu thụ tại thị trường Việt Nam, nhằm giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong do sử dụng thuốc lá gây ra.
Tác hại nguy hiểm của thuốc lá
Hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến bản thân người hút mà cả những người thụ động hít phải khói thuốc xung quanh. Khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc đang cháy độc hơn khói do người hút hít vào. Nó chứa nhiều chất độc hại hơn gấp 26 lần do cháy ở nhiệt độ cao và không qua bộ lọc. Ước tính, cứ mỗi ngày, nếu người không hút thuốc lá ở trong phòng với một người có hút thuốc lá một giờ thì sẽ có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 100 lần so với việc sống 20 năm trong một tòa nhà chứa asen.
Thuốc lá là thủ phạm làm chết 5 triệu người mỗi năm trên thế giới. Con số này có thể sẽ tăng lên 10 triệu vào năm 2020 nếu các nước không có biện pháp hạn chế hiệu quả. Chất độc nicotin trong thuốc lá tấn công hầu hết các nội tạng, đặc biệt gây các bệnh ung thư phổi, hốc miệng, tụy, vú bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, rụng răng do viêm lợi, sinh non, gây bất lực và giảm khả năng sinh sản ở cả nam và nữ, làm hỏng ADN, khiến vết thương chậm lành, v.v.
